رآکتورهای هسته ای خود به دو دسته راکتوهای هسته ای تحقیقاتی و رآکتوهای هسته ای تولید نیرو تقسیم می شوند.
رآکتورهای هسته ای تحقیقاتی به عنوان اساسی‌ترین گام به سوی فعالیت ها و فناوری هسته ای محسوب می شوند. این رآکتورها اولین تبلور تحقق فناوری هسته ای به شمار می‌روند و پایۀ رشد سایر فناوری های هسته ای و غیر هسته ای نظیر آزمون مواد و مراحل صنعتی آن‌ها قرار گرفته اند. دستاوردهای ایران در این حوزه رآکتور تحقیقاتی تهران، رآکتور تحقیقاتی صفر قدرت آب سنگین، رآکتور تحقیقاتی مینیاتوری و رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک بوده است .
رآکتور هسته ای تولید نیرو نیز از مهم‌ترین برنامه های کلان جمهوری اسلامی ایران در توسعۀ هسته ای و تولید برق هسته ای است. ساخت و توسعۀ نیروگاه های اتمی براساس نیاز کشور طبق مصوبۀ مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۸۴ بر مبنای تولید ۰۰۰/۲۰ مگاوات برق هسته ای تا سال ۲۰۲۰ طراحی شده است.
در پی فشارهای بسیاری که برای ساخت این نیروگاه‌ها در ایران پس از پیروزی انقلاب وارد شد، بالاخره بر اساس قرار منعقده مذکور بین ایران و روسیه، این کشور در تاریخ ۹ بهمن ماه ۱۳۸۶ حمل سوخت نیروگاه بوشهر کامل شد. کار بارگذاری سوخت نیروگاه بوشهر نیز در تاریخ ۳۱ مردادماه ۱۳۸۹ با حضور رئیس روس اتم و رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان انجام شد. دومین محموله سوخت نیروگاه بوشهر نیز در ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۹۰ از روسیه به سمت بوشهر حمل شد. این سوخت به وزن ۳۰ تن بوده و برای فعالیت سال دوم نیروگاه است. سرانجام در تاریخ ۱۲ شهریورماه ۱۳۹۰ نیروگاه اتمی بوشهر با بخشی از ظرفیت خود و طی مراسمی با حضور رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان، رئیس روس اتم و وزیر انرژی روسیه به شبکه برق سراسری کشور متصل شد. از این رو، کشورمان سی و یکمین کشور دنیا است که به تولید برق هسته‌ای می پردازد.
در راستای ساخت نیروگاه‌های جدید نیز رئیس سازمان انرژی اتمی در روز بیست فروردین ۱۳۸۶ (روز ملی فناوری هسته‌ای و ورود ایران به مرحلۀ غنی‌سازی صنعتی برای تولید سوخت هسته‌ای) اظهار داشت: مراحل طراحی و ساخت نیروگاه بومی ۳۶۰ مگاواتی در دارخوین با شتاب پیگیری میشود و مناقصه دو واحد هزار مگاواتی و هم‌چنین مکان‌یابی برای نیروگاه‌های دیگر نیز اجراء خواهد شد.
بر همین اساس در سال ۱۳۹۳ نیز رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان قرارداد ساخت دو نیروگاه جدید در بوشهر را با روسیه منعقد کرد. پیش از این اعلام شده بود که ایران خواهان ساخت ۸ نیروگاه در کشور است و در آینده قراردادهای دیگر در این راستا بین ایران و کشورهای دیگر منعقد خواهد شد.
نکته قابل توجه در این راستا این است که به گفته رئیس سازمان انرژی اتمی در حال حاضر با توجه به پیشرفتهای ایران و برخلاف گذشته بسیاری از کشورها به دنبال همکاری های هسته ای با ایران هستند.
برنامۀ کلان دیگر در توسعۀ هسته‌ای ایران، خودکفائی در زمینۀ تولید سوخت هسته‌ای با توجه به تصمیم ساخت انواع نیروگاه‌های اتمی است. فعالیت های چرخۀ سوخت هسته ای شامل اکتشاف و استخراج اورانیوم، فراوری ترکیبات اورانیوم، غنی سازی اورانیوم و ساخت مجموعۀ سوخت است.
پروژۀ ساغند یزد نمود عینی فعالیت در زمینه استحصال اورانیوم از منابع طبیعی است. تأسیسات موجود در این کارخانه، اورانیوم را از عمق ۳۵۰ متری استخراج کرده و سپس در منطقۀ اردکان یزد پس از اعمال فرایندهای مختلف شیمیایی و فیزیکی به کیک زرد تبدیل می کند. آن چه در اصفهان تحت عنوان پروژۀ UCF انجام می گیرد، تبدیل کیک زرد به هگزافلوراید اورانیوم(UF۶)، اورانیوم فی و اکسید اورانیوم است. UF۶ خوراک اصلی کارخانه غنی سازی در نطنز است.
جمهوری اسلامی ایران در کنار برنامه ریزی عملیاتی برای ایجاد نیروگاه و تولید سوخت هسته ای، با ایجاد مراکز و آزمایشگاه‌های مختلف تحقیقاتی، تولیدی و خدماتی در استفادۀ صلح آمیز از انرژی هسته ای در حوزه های مختلف اهتمام کامل ورزیده است. بخشی از مهم‌ترین فعالیت‌های سازمان انرژی اتمی در این حوزه ها تولید رادیوایزوتوپ‌های مختلف؛ تولید رادیوداروهای مختلف؛ تولید انواع کیت های رادیودارویی؛ تولیدگندم موتانت وغیرموتانت، جو موتانت و غیرموتانت و پنبۀ موتانت؛ اصلاح گونه‌های کشاورزی با استفاده از روش های هسته ای؛ پرتودهی برای جلوگیری از ضایعات کشاورزی؛ انجام پژوهش جهت تهیۀ واکسن دامی با استفاده از روش های هسته ای؛ تولید نوارها و غلاف های پلیمری قابل انقباض حرارتی، تولید سیستم شمارش هسته‌ای با آشکارساز گایگر؛ تولید مولد پالس هسته‌ای؛ تولید دزیمتر جیبی و دزیمتر دیجیتال دستی؛ استریلیزاسیون محصولات بهداشتی؛ تولید انواع لیزرهای مورد نیاز؛ نشت یابی در لوله های انتقال نفت با استفاده از تکنیک کاربرد ردیاب‌های پرتوزا؛ طراحی و ساخت لامپ های نوری(بتالایت) برای کاربردهای مختلف؛ طراحی و ساخت سیستم هسته‌ای برای اندازه گیری خاکستر زغال سنگ جهت نشان دادن میزان مصرف ذغال سنگ در صنایع کشور است.
از موارد پیشرفت ما در انرژی هسته ایی موانع بود که غرب برای ما تدارک دید و داشمندان ما را به شهادت رساند روحشان شاد و راهشان باقی.
درباره این سایت